Không có hồi kết cho cuộc chiến giữa các chuỗi tiện lợi 24/7

 

Là điểm đến ưa thích của phần lớn giới trẻ Việt Nam hiện nay, Circle K, 7-Eleven, Ministop…ngày càng khốc liệt hơn trên cuộc đua mở rộng thuê mặt bằng nhà phố kinh doanh cho các cửa hàng tiện lợi 24/7. Thời điểm này các thành phố lớn như Hà Nội và TP. HCM chính là những thị trường thu hút sự tập trung nhiều nhất.

 

 

"Miếng bánh béo bở" cho các tay chơi bán lẻ ngoại

 

Việt Nam cùng với sự phát triển tốc độ nhanh chóng của tầng lớp trung lưu Đông Nam Á, cũng đang trong giai đoạn tăng trưởng phi thường tại thị trường bán lẻ. Xu hướng này được phân tích sẽ ngày càng có tiềm năng trong tương lai, khi Việt nam có nhân khẩu học tương đối trẻ và chiếm tỷ trọng tiêu dùng lớn. Sự bùng nổ trong năm 2020 cùng với những cấu phân bên trong của miếng bánh bán lẻ quy mô 180 tỷ USD, mà một trong những điểm sáng là mô hình cửa hàng tiện lợi (Convenience Store).

 

Từ năm 2012 đến cuối năm 2018, trên toàn quốc số lượng cửa hàng tiện lợi tăng gấp 4 lần, đồng thời những cái tên lão làng như Vinmart, Bách Hóa Xanh, Co.op Food ngày càng mở mới và tăng nhanh số lượng mỗi ngày. Và đây cũng chính là đối thủ cạnh tranh trực tiếp của cửa hàng truyền thống về sự tiện dụng và gần gũi. Mô hình kinh doanh này sở hữu sức hấp dẫn thu hút đặc biệt đến các nhà đầu tư nước ngoài. Minh chứng thấy rõ qua dự thành công của những thương hiệu phát triển lâu năm tại thị trường.

 

Theo số liệu của Deloitte trong báo cáo nghiên cức cuối năm 2018 cho thấy, 70% thị phần kênh cửa hàng tiện lợi thuộc về thương hiệu ngoại, gấp hơn 2 lần tỷ lệ sở hữu của các doanh nghiệp nội địa.

 

Các “ông lớn” tiện lợi hoạt động 24/7 tại Việt Nam

 

Có thể nói tay chơi lớn nhất tại thị trường hiện nay chính là Circle K với gần 400 điểm bán, tập trung tại hai thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội. Chuỗi cửa hàng tiện lợi Mỹ này ra mắt thị trường Việt Nam từ cuối năm 2008 và đã trở nên thân thuộc với thế hệ Millennials hay thế hệ Z. Chỉ cần tạt ngay vào cửa hàng, mua một chai nước suối, bạn đã có được một không gian ngồi làm việc, tán gẫu, đầy đủ điều hòa mát lạng và wifi, có đồ ăn cần bất cứ khi nào đói…

 

 

Sau hơn 20 năm có mặt tại Việt Nam, Circle K đạt quy mô doanh thu năm 2018 là hơn 2.800 tỷ đồng, so với trước đó một năm con số này được tăng trưởng 33%. Biên lợi nhuận gộp vượt 31% cho thấy sự cải thiện đáng kể và cũng là mức hết sức ấn tượng trong ngành bán lẻ. Nếu so với mặt bằng giá bán các chuỗi cửa hàng thông thường thì Circle K tương đối đắt đỏ hơn.

 

Circle K tỏ ra hiệu quả hơn nhờ vào chính cải thiện tỷ suất lợi nhuận, nhưng trong năm 2018 đơn vị này vẫn lỗ tới 130 tỷ đồng, nâng tổng số lũy kế lên gần 800 tỷ đồng. Chuỗi tiện lợi kể từ khi chốt báo cáo tài chính năm 2018 cho đến nay đã tăng thêm 100 địa điểm kinh doanh. Điều này cốt thấy sự  tăng trượng mạnh vẫn sẽ tiếp tục cho doanh thu, nhưng bởi đặc thù ngành bán lẻ về hiệu quả vẫn còn là dấu chấm hỏi cho những điểm bán mới mở sẽ sẽ chưa thể nhanh chóng nắm bắt được nhịp điệu trung bình của toàn hệ thống.

 

Vị trí á quân xếp ngay sau thuộc về Family Mart với doanh thu trong năm gần nhất lên tới 1.360 tỷ đồng mặc dù chỉ khoảng 130 cửa hàng. Đây là con số ấn tượng nhất trong hệ thống các đơn vị bán lẻ 24/7 tại Việt Nam. Trong nhiều năm, đơn vị vẫn giữ được biên lợi nhuận gộp tại mức ổn định đạt trên 26%. Năm 2019 mức lỗ đang giảm dần và đang ở mức 50 tỷ đồng.

 

Cũng là tay chơi bán lẻ gạo cội trên thị trường, Family Mart vào Việt Nam trong một liên doanh với CTCP Tập đoàn Phú Thái năm 2009. Nhưng thương hiệu bán lẻ Nhật này tỏ ra không mấy thành công vào giai đoạn đầu. Hợp tác này chỉ duy trì được đến cuối năm 2013 và từ đó, Family Mart tự xây dựng đế chế riêng trong khi một thương hiệu bán lẻ riêng được Phú Thái tách ra thành lập manh tên B’s Mart.

 

 

 

Tính đến thời điểm hiện tại, với quy mô gần 160 điểm bán thì B’s Mart cũng không phải tay vừa tại thị trường bán lẻ TP. HCM. Đỉnh cao của chuỗi này đạt được doanh thu 690 tỷ đồng vào năm 2017 nhưng trong hai năm gần đây lại có dấu hiệu đi xuống.

 

Những ông chủ Thái Lan có mối quan quan hệ khá thân thiết với Tập đoạn Phú Thái và công ty cũng đang là những người sở hữu thị phần thương hiệu bia nội địa số một – Sabeco. Không những vậy, người có khôi tài sản gần 11 tỷ USD – Charoen Sirivadhanabhakdi cũng đang rất thành công tại Việt nam với trong tay hệ thống siêu thị Big C Thái Lan.

 

Cuộc đua bán lẻ khốc liệt khiến không ít tay chơi thua lỗ

 

Tại phân khúc cửa hàng tiện lợi 24/7 Việt Nam, cuộc cạnh tranh dường nhu không hồi kết mà khốc liệt hơn, hấp dẫn không kém bất kỳ cuộc chiến kinh doanh nào. Nhưng tất cả đều đang chịu một cảnh chung để đổi lấy thị phần và độ phủ chính là thua lỗ.

 

 

Thương hiệu chuỗi bán lẻ của Tập đoàn Aeon (Nhật bản) – Ministop năm 2019 thua lỗ 141 tỷ đồng với mức doanh thu 994 tỷ đồng. Hay như 7-Eleven cũng nhanh chóng tăng mức lỗ lên 107 tỷ đồng từ năm 2017 dù là thương hiệu hàng đầu thế giới trong lĩnh vực này. Cũng phải nói thêm rằng, 7-Eleven có quy mô tăng trưởng rất nhanh, năm 2019 đem về gấp 2,3 lần với 415 tỷ đồng so với năm 2018. Một tay chơi ngoại khác, G25 đến từ Hàn Quốc năm 2019 đạt gần 200 tỷ đồng, nhưng thua lỗ 67 tỷ đồng.

 

Thực chất, đây rõ ràng là một cuộc đua đúng nghĩa đốt tiền. Bên cạnh sự gia tăng ngày càng đông đúc của những tay chơi mới thì thị trường cũng phải chia tay với khôn ít cái tên.

 

Nằm trong số những thương hiệu đời đầu, Shop&Go năm 2019 đã phải bán mình cho VinCommerce với giá chỉ 1 USD. Trong những này cuối cùng của năm hoạt động đơn lẻ, đơn vị này có mức doanh thu giảm 1/3 với chỉ 162 tỷ đồng, mức lỗ 49 tỷ đồng đạt đỉnh điểm cao nhất với lỗ lũy kế 93 tỷ đồng.

 

So với các nước khu vực, cửa hàng tiện lợi có tỷ trọng doanh thu trên tổng quy mô ngành bán lẻ của Việt nam vẫn đang ở mức thấp để ngỏ dư địa tăng trưởng còn lớn. Bên cạnh đó, các cửa hàng đều đang bùng nổ áp dụng công nghệ và thương mại điện tử, khiến thói quen người tiêu dùng thay đổi đã giúp kênh hiện địa đang dành lấy lại được ưu thế và thị phần của kênh truyền thống.